Toespraak van mr. F. Korthals-Altes, oud-minister van Justitie

Installatie van de B.U.C.-leerstoel 'Politiewetenschappen: politie en samenleving' en Diploma-uitreiking door mr. F. Korthals-Altes, oud-minister van Justitie
Provinciehuis van Noord-Brabant te 's-Hertogenbosch

Excellenties, Monseigneur, Gedeputeerde en waarnemend Commissaris van de Koningin in de Provincie Noord-Brabant, Dames en Heren,

Vandaag heb ik de eer en het genoegen om de B.U.C.-Leerstoel Politiewetenschappen: politie en samenleving officieel te installeren. Ik zal daarbij graag iets over de achtergronden en beweegredenen aan u meegeven, die aan dit initiatief zijn voorafgegaan.

Het mag wel genoemd worden dat het initiatief ten behoeve van Politie, Justitie en Samenleving afkom-stig is van de - op het gebied van initiatieven zo rijke - voorzitter van het BeNeLux-Universitair Centrum professor dr. Anton van der Geld.
Hij heeft zich ingezet om deze Leerstoel op te zetten, daarvoor de hoogleraren en ook een begeleidings-commissie aan te zoeken, die het genoegen heeft om deze Leerstoel te begeleiden.
Hij heeft ook mij gevraagd om vandaag deze installatie hier te verrichten. Ik wil daarbij in de eerste plaats hulde brengen aan de initiatiefnemer ervan prof. dr. Anton van der Geld.

Wat was die beweegreden? Veiligheid, rechtsbescherming en rechtshandhaving zijn thema's die de laatste jaren zeer sterk in de publieke belangstelling staan, in alle geledingen van de maatschappij. Daar is ook alle reden voor, want criminaliteit, onveiligheid en verstoringen van de openbare orde nemen voortdurend andere vormen aan en vooral ook vormen die voor velen steeds bedreigender lijken te worden. In de afge-lopen twintig jaren hebben zich grensoverschrijdende en georganiseerde criminaliteit ontwikkeld als nieuwe vormen die zich daarvoor niet in die mate voordeden. Er is sprake van een steeds wisselende in-tensiteit van criminaliteit, onveiligheid en verstoringen van de openbare orde en dat betekent dat het aan-pakken en het beteugelen ervan steeds om nieuwe middelen, nieuwe antwoorden vraagt. Dus rechtshand-having, bescherming en veiligheid, beschermen van veiligheid en preventie zijn ook voortdurend aan verandering toe en de Politie en Justitie moeten daar voortdurend op kunnen inspelen. Politie en Justitie verdienen daarom ook speciale aandacht van het BeNeLux-Universitair Centrum met zijn bruikbare toepassingsmogelijkheden vanuit de menswetenschappen.

Politiekunde is zo oud als de politie zelf. Maar politieopleidingen en politiescholen hebben altijd in eigen beheer, in eigen kringen, plaatsgevonden. Pas in de laatste jaren, het dateert in Nederland van de tweede helft van de jaren tachtig in de vorige eeuw, zijn ook andere onderwijsinstellingen met name de universi-teit zich ook met de politiewetenschap gaan bezighouden. De eerste Leerstoel Politiewetenschap aan de Nederlandse universiteit was de Leerstoel Politiewetenschap aan de Vrije Universiteit van Amsterdam in de loop van de jaren tachtig, zoals ik al zei. Maar ook binnen de Benelux verrichten een aantal prominen-te professoren inmiddels indringend en verrijkend onderzoek op het gebied van de politiewetenschap. Meestal handelden zij op grond van hun al langer bestaande vakgebieden zoals sociologie, recht, psycho-logie en de laatste jaren ook steeds meer management.

De relatie politie - wetenschap is dus een betrekkelijk recente en is ook vaak gespannen geweest, mede omdat door de overheid in crisissituaties werd gezocht naar nieuwe antwoorden. Daarin is de jongste tijd pas verandering gekomen. Het is nog niet zo lang geleden dat de politie met de politiek geconfronteerd werd in de zin, dat de politiek vond dat er zeer terughoudend moest opgetreden worden en dat als er om nieuwe mogelijkheden, middelen werd gevraagd die de politie misschien nodig achtte, dat daar politiek niet de ruimte voor werd geboden. Dat is in de laatste tien jaar aanzienlijk veranderd. Op dit ogenblik staat de politiek veel meer open voor de noden die de politie heeft. Maar ook de wetenschap staat daar meer voor open en de Leerstoel Politiewetenschappen waarvan ik vandaag de eer heb om die te mogen installeren, past binnen de visie die ik hier heb ontwikkeld en binnen de doelstellingen van het BeNeLux-Universitair Centrum. Het gaat daarbij om, bij te dragen aan wetenschap, cultuur en humaniteit in Europa en in het bijzonder binnen de Benelux.

De B.U.C.-Leerstoel heeft zeker niet de bedoeling om in concurrentie te treden met de bestaande programma's en opleidingen in politiescholen en daarbuiten, noch met lopende justitiële programma's aan andere universiteiten of instituten. De Leerstoel van het BeNeLux-Universitair Centrum beoogt in te spelen op fundamentele politieproblemen in interactie met de deelnemers en zichzelf, die zelf in de volle praktijk van de Politie en Justitie staan. Er zal t.b.v. de nieuwe Leergang 'Opsporing' vanuit criminologie, psychologie en mensenrechten' actief gepeild worden, welke bestaande nieuwe onderwijsbehoeften er zijn in de veelzijdige recherchefunctie.
De leergang 'Opsporing' is niet alleen gericht op managers van de recherchefunctie en kaderleden, maar òòk op de voortgezette vorming en specialisatie van personen die werkzaam zijn bij bijzondere opspo-ringsdiensten, rechtshandhaving, rechtspleging en in de advocatuur.
De reeds enkele jaren lopende Leergang 'Coachend Leidinggeven' t.b.v. Politie en Justitie wordt uiteraard voortgezet.
Ook zal vanuit de Leerstoel Politiewetenschappen worden deelgenomen aan projecten die nationaal of door de Europese Unie worden opgezet. Research en gerichte publicaties vullen het geheel aan, zodat ook het BeNeLux-Universitair Centrum een wezenlijke bijdrage kan leveren aan het veranderingsproces, me-de vanuit een multidisciplinaire invalshoek.

De keuze van de opleidingscoördinatoren en van de opleiders is zodanig dat wij als leden van de begelei-dingscommissie met een gerust hart de toekomst tegemoet zien en ook de eerste evaluaties.
De twee onlangs benoemde bijzondere titularissen van deze B.U.C.-Leerstoel, dr. Willy Bruggeman, tot voor kort plaatsvervangend directeur van Europol en mr. Jan Wiarda, hoofdcommissaris van Politie en voorzitter van Taskforce European Chiefs of Police wens ik veel succes toe in de komende jaren bij de verdere concrete invulling van de Leerstoel-activiteiten en de coördinatie ervan.
Ikzelf verwacht, dat het initiatief van professor Anton van der Geld m.b.t. de oprichting en de instelling van deze nieuwe Leerstoel 'Politiewetenschappen' zeker zal bijdragen aan het beter functioneren van de Politie en Justitie in de toekomst, zowel nationaal als internationaal. Deze wens spreek ik uit en ik verklaar hierbij de B.U.C.-Leerstoel 'Politiewetenschappen: politie en samenleving' voor geopend.